Η Λεβέντειος Πινακοθήκη εγκαινιάζει στις 20 Νοεμβρίου 2025 τη νέα της προσωρινή έκθεση Χριστόφορος Σάββα: Απλά – Περίπλοκα – Αόρατα: Ένα άγνωστο αρχείο, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τον Ιούνιο του 2026. Η έκθεση φωτίζει για πρώτη φορά ένα πολύτιμο και άγνωστο έως σήμερα αρχείο του Χριστόφορου Σάββα (1924-1968), του καλλιτέχνη που άνοιξε νέους δρόμους στη σύγχρονη κυπριακή τέχνη και συνέδεσε την καλλιτεχνική δημιουργία του τόπου με τα μεγάλα ρεύματα του διεθνούς εικαστικού γίγνεσθαι. Το αρχείο που περιέχει έργα, σκίτσα, φωτογραφίες και προσωπικά σημειώματα, ρίχνει φως στη δημιουργική πορεία του καλλιτέχνη και αποκαλύπτει άγνωστες πτυχές του έργου του.

Η μοναδική αυτή ανακάλυψη του αρχείου, υπήρξε αποτέλεσμα συγκυριών, δεσμών φιλίας και πράξεων συμφιλίωσης. Στα τέλη του 2020 η Ελένη Σ. Νικήτα, η πρώτη επιμελήτρια της Κυπριακής Συλλογής της Πινακοθήκης, συναντήθηκε με τον συλλέκτη Χαράλαμπο Σεργίου για να δει έναν χαρτοφύλακα έργων που του είχε δωρίσει ένας Τουρκοκύπριος φίλος του. Το δώρο αυτό –μια πράξη επιστροφής και συμφιλίωσης– αποδείχθηκε πως ήταν τμήμα ενός πολύ μεγαλύτερου αρχείου που περιελάμβανε εκατοντάδες έργα και αντικείμενα του Σάββα, χρονολογημένα από το 1946 έως το 1968.

Το αρχείο προέρχεται από τη φιλία και τη συνεργασία του Σάββα με τον πατέρα του Τουρκοκύπριου δωρητή, γνωστό συλλέκτη και πελάτη του καλλιτέχνη. Η ιστορία τους αποκαλύπτει ένα συγκινητικό κεφάλαιο της νεότερης ιστορίας της Κύπρου, εκεί όπου η τέχνη υπερβαίνει διαχωριστικές γραμμές και λειτουργεί ως γέφυρα επικοινωνίας.

Η συστηματική μελέτη και ταξινόμηση του αρχείου ξεκίνησε το 2021 από τη Λεβέντειο Πινακοθήκη υπό την άρτια επιστημονική καθοδήγηση της Ελένης Σ. Νικήτα. Δυστυχώς, δεν πρόλαβε να δει την ολοκλήρωση της έκδοσης και της έκθεσης, καθώς έφυγε από τη ζωή το 2024, αφήνοντας ένα δυσαναπλήρωτο κενό. Η έκθεση αυτή αφιερώνεται στη μνήμη της και αποτελεί φόρο τιμής στο πλούσιο επιστημονικό της έργο, αλλά και στη μοναδική της συμβολή ως προς την κατανόηση και την ανάδειξη της σύγχρονης κυπριακής τέχνης.

Ο Χριστόφορος Σάββα υπήρξε καλλιτέχνης-φαινόμενο, που με το πρωτοποριακό του έργο ξεπέρασε τις παραδοσιακές φόρμες της πρώτης γενιάς Κυπρίων ζωγράφων και αποτέλεσε συνδετικό κρίκο με τις νεότερες γενιές δημιουργών. Μέσα από τη νέα έκθεση, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να ανακαλύψει έργα, σχέδια, φωτογραφίες και σημειώσεις του καλλιτέχνη που έρχονται στο φως για πρώτη φορά, αποκαλύπτοντας τις «απλές», «περίπλοκες» και «αόρατες» πτυχές της δημιουργίας του, μιας δημιουργίας που διαμόρφωσε τον κυπριακό μοντερνισμό.

Εκατό και πλέον χρόνια από τη γέννησή του, με την έκθεση αυτήν η Λεβέντειος Πινακοθήκη τιμά τον Χριστόφορο Σάββα και συνεχίζει με συνέπεια την αποστολή της να προβάλλει και να μελετά τη σύγχρονη κυπριακή τέχνη, προσφέροντας στο κοινό τη δυνατότητα να ανακαλύψει ξανά έναν καλλιτέχνη που σημάδεψε την εποχή του.

Η Λεβέντειος Πινακοθήκη ευχαριστεί την ιστορικό τέχνης Δάφνη Νικήτα και τον Ορέστη Νικήτα, την οικογένεια της αείμνηστης Ελένης Σ. Νικήτα, για τη στήριξή τους στην υλοποίηση της έκθεσης. Επίσης, εκφράζει τις ευχαριστίες της στον Χαράλαμπο Σεργίου για την παραχώρηση αυτής της σημαντικής συλλογής προς μελέτη.

Εγκαίνια έκθεσης: 20 Νοεμβρίου 2025, 19:00
Διάρκεια έκθεσης: 21 Νοεμβρίου 2025 -28 Ιουνίου 2026
Αίθουσα Προσωρινών Εκθέσεων, Λεβέντειος Πινακοθήκη