Με τη βράβευση τεσσάρων δημιουργών του θεάτρου, που διέπρεψαν καλλιτεχνικά το 2019, πραγματοποιήθηκε χθες βράδυ, 9 Νοεμβρίου 2020, η τελετή απονομής των Βραβείων Θεάτρου ΘΟΚ, στην παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη.

Την έντονα φορτισμένη με συγκίνηση τελετή παρακολούθησαν και χειροκρότησαν με ενθουσιασμό εκλεκτοί καλεσμένοι, πολιτικοί, καλλιτέχνες, άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών και φίλοι του ΘΟΚ μεταξύ των οποίων: ο Υπουργός Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Πρόδρομος Προδρόμου, οι βουλευτές Δημήτρης Δημητρίου, Άριστος Δαμιανού, η Επίτροπος Περιβάλλοντος Κλέλια Βασιλείου, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Κατεχόμενων Δήμων Πέτρος Καρεκλάς, ο Δήμαρχος Γερίου Νεόφυτος Παπαλαζάρου, η Έλση Χριστόφια, τα Μέλη της Επιδημιολογικής Ομάδας καθηγητές Πέτρος Καραγιάννης και Μαρία Κολιού, η Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΘΟΚ Αντιγόνη Παπαφιλίππου, η Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του ΘΟΚ Σούλα Ζαβού και τα Μέλη του Δ.Σ. του ΘΟΚ Σωτηρούλα Γιασεμή, Ανθή Ζαχαριάδου, Φλωρεντία Σάββα, Αλέξης Τσιελεπής, Χρυσαίμιλη Ψηλογένη και ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του ΘΟΚ Σάββας Κυριακίδης.

Τελετή απονομής
Σύλληψη/Σκηνοθεσία: Αλεξία Παπαλαζάρου
Συμμετείχαν οι ηθοποιοί: Ηλιάνα Κάκκουρα, Πάνος Μακρής, Μαρίνα Μανδρή,
Μυρσίνη Χριστοδούλου
Μουσικός επί σκηνής: Γιώργος Καλογήρου
Σκηνογραφική επιμέλεια: Μόνικα Χατζηβασιλείου
Σχεδιασμός βιντεοπροβολών: Ελίνα Αντωνίου
Χειρισμός βιντεοπροβολών: Γιάγκος Χατζηγιάννης
Συντονισμός/Οργάνωση: Μαρία Ευσταθίου & Άνδρη Διαμαντίδου
(Τμήμα Εκδόσεων/Δημοσίων Σχέσεων ΘΟΚ)

Μεγάλο Βραβείο ΘΟΚ

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης απηύθυνε χαιρετισμό και απένειμε το Μεγάλο Βραβείο ΘΟΚ στην Πόπη Αβραάμ.

Σκεπτικό Βράβευσης

Στην πορεία της, μέσα από τις προσωπικές της ανήσυχες αναζητήσεις, την εμπιστοσύνη της στη νέα γενιά δημιουργών, τη συνεργασία της με πολλά και διαφορετικά θεατρικά σχήματα, αλλά και την τόλμη της να δοκιμάζεται σε νέα είδη, έδωσε στο κοινό σημαντικές ερμηνείες, αναδεικνύοντας με πολλές υπερβάσεις τον κάθε ρόλο που της ανατέθηκε.

Η Πόπη Αβραάμ είναι μία από τις πιο καταξιωμένες ηθοποιούς, με σχεδόν σαραντάχρονη ενεργή, σταθερή παρουσία και προσφορά στις θεατρικές σκηνές της Κύπρου. Με μια –κατά γενική ομολογία– επιτυχημένη πορεία στο θεατρικό σανίδι, αναμετρήθηκε με σπουδαία και σημαντικά θεατρικά έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου, της σύγχρονης νεοελληνικής και κυπριακής δραματουργίας και ενσάρκωσε με δεξιότητα δεκάδες ρόλους –μεγάλους και μικρούς–, υπηρετώντας εξίσου τον καθένα τους.

Το έντονο ταμπεραμέντο της αποτελεί το πλέον χαρακτηριστικό στοιχείο της προσωπικότητάς της. Εκδηλωτική και άμεση, αφοπλίζει τους πάντες γύρω της με το ήθος, τις αξίες, το ταλέντο και την απλότητά της, βουτάει με κάθε ευκαιρία στα δύσκολα της υποκριτικής τέχνης και αναμετράται με μαεστρία με τις απαιτήσεις του κάθε ρόλου.

Ανάμεσα στους σπουδαίους γυναικείους ρόλους που ερμήνευσε με μεγάλη επιτυχία: ο ρόλος της Μάρθας στο έργο Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ; του Έντουαρντ Άλμπι, της Σεραφίνα στο Τριαντάφυλλο στο στήθος του Τένεσι Ουίλιαμς, της Σαλώμης στο ομώνυμο έργο του Όσκαρ Ουάιλντ, της Λούλου στο ομώνυμο έργο του Φρανκ Βέντεκιντ, της Μαρίνας στο Άντε γεια του Θανάση Παπαγεωργίου, της Λίντα στον Θάνατο του εμποράκου του Άρθουρ Μίλερ, της Κλαίρης στις Δούλες του Ζαν Ζενέ, της Μορίν στο έργο Οι εραστές του Λινέιν του Μάρτιν ΜακΝτόνα, της Σωτηρίας Μπέλλου στο Σωτηρία με λένε της Σοφίας Αδαμίδου, της Φέι στο Ατσάλι της Ρόουνα Μανρό, της Αγκνέτα στον Καυτό πάγο της Μπράιονι Λέιβερι, της Λεονάρντα Κόλεμαν στο έργο Η παράλειψη της οικογένειας Κόλεμαν του Κλαούντιο Τολκατσίρ.

Σταθμό στην καριέρα της αποτελεί η συνεργασία της με το Τουρκοκυπριακό Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας το 2004, όπου έπαιξε για μία σεζόν τη Λυσιστράτη στην τουρκική γλώσσα στην κατεχόμενη Λευκωσία, καθώς και όλες οι συνεργασίες της με Τουρκοκύπριους, παρόλο που, όπως η ίδια ανέφερε σε συνέντευξή της, «υπήρξαν κάποιες κυρώσεις στην καριέρα της».

Το 2019 υποδύθηκε την Μπάρμπαρα στο έργο O κόμπος της καρδιάς του Ντέιβιντ Έλντριτζ και καθήλωσε κοινό και κριτικούς με τη βαθιά βίωση και ενσάρκωση του πολύπλοκου και πολύπλευρου χαρακτήρα της Βίβιαν Μπέαρινγκ στο έργο Πνεύμα (W;t) της Μάργκαρετ Έτσον.

Η Πόπη Αβραάμ δεν επιζητεί κάποιο συγκεκριμένο θεατρικό ρόλο, ούτε την υστεροφημία. Πρώτιστο μέλημά της είναι να καταφέρνει να αρθρώνει αληθινό λόγο με προσεγγίσεις τίμιες και αισθητική, καθώς και να δίνει –μέσα από τους ρόλους που ενσαρκώνει– τροφή και τέρψη στο μυαλό και την ψυχή του θεατή.

Με βασικά ερεθίσματα την έρευνα σε ζητήματα εκπαίδευσης, τη σχέση αλληλοϋποστήριξης και συμβουλών, διδάσκει –από το 1992– Υποκριτική στη Δραματική Σχολή Βλαδίμηρος Καυκαρίδης, ενώ για χρόνια διηύθυνε θεατρικά εργαστήρια για παιδιά και εφήβους.

Αναγνωρίζοντας τον ζήλο, τη σκληρή εργασία και την επιμονή, την ενεργή και δραστήρια παρουσία, την πολύχρονη και συνεχιζόμενη εμπλοκή και προσφορά της στο κυπριακό θέατρο, το Μεγάλο Βραβείο Θεάτρου ΘΟΚ για το 2019 απονέμεται στην ηθοποιό Πόπη Αβραάμ.

Βραβείο Δημιουργού της Χρονιάς

Η ηθοποιός Αννίτα Σαντοριναίου απένειμε το Βραβείο Δημιουργού της Χρονιάς στις Μαγδαλένα Ζήρα και Αθηνά Κάσιου.

Σκεπτικό Βράβευσης

Το βραβείο απονέμεται εξίσου στις δημιουργούς Μαγδαλένα Ζήρα και Αθηνά Κάσιου για τη σύλληψη, τη δημιουργία, την επιμέλεια και τον συντονισμό του πρότζεκτ ΣΕΖΟΝ Γυναίκες 2019-2021. Εστιάζοντας στην αφήγηση της γυναικείας εμπειρίας και την ιστορία της, οι δύο δημιουργοί πρότειναν για το έτος 2019 μια πολυπρισματική πλατφόρμα δράσεων με ποικίλες καλλιτεχνικές και άλλες εκδηλώσεις –θεατρικές παραγωγές, επιστημονικές ημερίδες, εργαστήρια, ανοικτές συζητήσεις, ομιλίες, συναντήσεις, φιλοξενίες κ.ά.– που κατάφερε να δώσει βήμα και φωνή στη γυναικεία παρουσία, εμπλέκοντας δημιουργούς, γυναίκες και άντρες, της θεατρικής, και όχι μόνο, κοινότητας.

Τον Μάρτιο του 2019 οι δύο δημιουργοί, μαζί με την πολύτιμη συμβολή της ηθοποιού Νέδης Αντωνιάδη, εγκαινίασαν ένα αξιοσημείωτο πρότζεκτ, με επίκεντρο ανάλυσης τη γυναίκα στον χώρο των τεχνών, αλλά και σε κάθε πτυχή της κοινωνίας. Οι θεατρικές δράσεις που παρουσιάστηκαν στο κοινό πλαισιώθηκαν από άλλες ποικίλες δράσεις κοινωνιολογικού και ιστορικού περιεχομένου, τοποθετώντας, εκ νέου, στον καλλιτεχνικό χάρτη της Κύπρου την αναγκαιότητα της σύνδεσης της τέχνης του θεάτρου με την κοινωνικοπολιτική λειτουργία της και επαναπροσδιορίζοντας τον ρόλο της γυναίκας σε αυτήν τη λειτουργία.

Τομείς όπως η θεατρική συγγραφή, η υποκριτική, η σκηνοθεσία, η σκηνογραφία, ο φωτισμός και η έρευνα μελετήθηκαν και αναδείχθηκαν μέσα από διαφορετικά πρίσματα, συνιστώντας έναν γόνιμο χώρο πνευματικής ανταλλαγής και ταυτόχρονα καλλιτεχνικής σύμπλευσης, η οποία γέννησε ευκαιρίες για νέες ιδέες και αναζητήσεις, πειραματισμούς και συνεργασίες.

Συγκεκριμένα, δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην αναθεώρηση της ανάγνωσης της ελληνικής αρχαιότητας, με τη φιλοξενία της καταξιωμένης σκηνοθέτιδας Κατερίνας Ευαγγελάτου και την ανοικτή ομιλία με το κοινό για την Άλκηστή της του 2017, καθώς και με τη διοργάνωση μιας ημερίδας που επικεντρώθηκε στη μελέτη των γυναικείων χαρακτήρων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας μέσα από το πρίσμα σύγχρονων κοινωνικών κινημάτων και πολιτικών εξελίξεων, με προσκεκλημμένες δύο σπουδαίες προσωπικότητες, την ακαδημαϊκό Edith Hall και τη συγγραφέα Natalie Haynes. Σε συνάρτηση με αυτό το γεγονός, παρουσιάστηκε η εύστοχη και καλοζυγισμένη παράσταση-αναλόγιο Χίλια πλοία της Natalie Haynes∙ μια μαραθώνια αφήγηση στη σκηνή του Δημοτικού Θεάτρου, στην οποία με αμεσότητα και απλότητα διακρίθηκε η οπτική του Τρωικού Πολέμου από την πλευρά των Ελληνίδων Τρωαδιτισσών μυθικών γυναικών, με τη συνδρομή 25 γυναικών ηθοποιών, που κατάφεραν να κρατήσουν αμείωτο το ενδιαφέρον και την προσοχή του κοινού. Ιδιαίτερα ξεχωριστή υπήρξε επίσης η παρουσίασή της στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου τον Φεβρουάριο του 2020, αφήνοντας το στίγμα της και εκτός συνόρων.

Η site-specific παράσταση Η ιστορία της, μία συνεργασία 15 γυναικών δημιουργών –5 συγγραφέων, 5 ηθοποιών, 3 σκηνοθετριών και 2 σκηνογράφων–, που περιπλανήθηκε στα σαλόνια του θεατρόφιλου κοινού και έφερε θεατές και ηθοποιούς πολύ κοντά, ξεχώρισε για την εμπνευσμένη σύλληψή της. Εισάγοντάς μας με ευθύ και καθαρό τρόπο σε μια σειρά από γυναικείους μονολόγους, οι δημιουργοί μάς έθεσαν αναγκαίους προβληματισμούς για θέματα που άπτονται του γυναικείου φύλου, όπως η σεξουλική απελευθέρωση, η κοινωνική ανισότητα, η έμφυλη βία κ.ά.

Μέσα από αυτή την ποικιλία δράσεων ξεχώρισαν γυναίκες του θεάτρου με αξιόλογες προτάσεις, όπως η περίπτωση της σκηνοθέτιδας Μαρίας Ιόλης Καρολίδου, η οποία, με δύο πολύ ιδιαίτερες παραστάσεις των έργων της αναγνωρισμένης Βρετανίδας συγγραφέως Cordelia Lynn Λέιλα και συνεργάτες και One for Sorrow, ανέδειξε επίκαιρα και ουσιώδη θέματα της σύγχρονης κοινωνίας, όπως αυτά της τρομοκρατίας, της αμφίβολης στάσης των δυτικών κοινωνιών σε μείζονα προβλήματα και της φίμωσης του γυναικείου λόγου από τις ανδροκρατούμενες κοινωνίες.

Οι Μαγδαλένα Ζήρα και Αθηνά Κάσιου κατέδειξαν τη σημασία ύπαρξης πολυσχιδών καλλιτεχνικών προγραμμάτων που χαρακτηρίζονται από συνεργατικό πνεύμα, ομαδική εργασία και που συμβάλλουν πρωτίστως στην εγχώρια θεατρική ανάπτυξη.

Βραβείο Νέου Δημιουργού της Χρονιάς

Η Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου ΘΟΚ Αντιγόνη Παπαφιλίππου απηύθυνε χαιρετισμό και απένειμε το Βραβείο Νέου Δημιουργού της Χρονιάς στον Προκόπη Αγαθοκλέους.

Σκεπτικό Βράβευσης

Η επαγγελματική σταδιοδρομία του Προκόπη Αγαθοκλέους ήταν αξιοζήλευτη και πριν από το 2019. Παρά το νεαρό της ηλικίας του, μετά την αποφοίτησή του από το Εθνικό Θέατρο το 2010, είχε συνεργαστεί με διεθνούς καταξίωσης δημιουργούς, όπως ο Δημήτρης Παπαϊωάννου, ο Θεόδωρος Τερζόπουλος, ο Μιχαήλ Μαρμαρινός. Το απόγειο όμως της έως τώρα καριέρας του, σύμφωνα με τη γνώμη κριτικών και κοινού, ήταν το 2019, με την ερμηνεία που έδωσε στον Ριχάρδο Γ΄, σε σκηνοθεσία Πάρι Ερωτοκρίτου και παραγωγή ΘΟΚ. Σε έναν από τους πιο απαιτητικούς, αλλά και διαβόητους ρόλους του παγκόσμιου ρεπερτορίου, ο Προκόπης Αγαθοκλέους είχε το καλλιτεχνικό θράσος να χτίσει τη σκηνική του παρουσία από το μηδέν, δίχως εύκολα δάνεια από την πρότερη εμπειρία του. Για τον θεατή, αυτός δεν ήταν ο Ριχάρδος Γ΄ που ήξερε από το θέατρο και τον κινηματογράφο, αλλά η ευτυχής συνάντηση ανάμεσα στον ιδεατό ήρωα του αθάνατου κειμένου και την εικονοπλαστική φαντασία του ηθοποιού, μέσα στην ανεπανάληπτη στιγμή της παράστασης. Ήταν ένα επικίνδυνο πείραμα, με υλικά το σώμα και το μυαλό του τρομακτικού αλλά και υπέροχου πλάσματος που όργωνε τον χώρο. Ένας ανοικτός στοχασμός πάνω στη συνάρτηση του Κακού και της Εξουσίας.

Ο Αγαθοκλέους φώτισε διεργασίες που είναι κεκρυμμένες από καταβολής: το πώς, ιστορικά, ένα αδιανόητο έγκλημα δύναται να νομιμοποιηθεί και να αναβαπτισθεί, με τη δίδυμη πειθώ της βίας και της προπαγάνδας. Όχι όμως με τη μορφή ενός ανέξοδου «κατηγορώ», με μια καρικατούρα που θα μετέθετε απολύτως την ευθύνη στον Άλλο, σε κάτι οριστικά έξω από εμάς τους ίδιους. Ο Ριχάρδος Γ΄ του Προκόπη Αγαθοκλέους ήταν βαθιά ανθρώπινος, οικείος, κατανοητός, πειστικός. Και για αυτό ακριβώς πολιτικά διαφωτιστικός, υπαρξιακά ανησυχητικός, θεατρικά συναρπαστικός. Ένα μάθημα υποκριτικής, ένα ορόσημο τόσο σε επίπεδο ατομικού άθλου, όσο και εξαιρετικού καλλιτεχνικού γεγονότος, που συνιστά βαρύ χρέος και πρόκληση υπέρβασης για τον Προκόπη Αγαθοκλέους, αλλά και για την πολιτιστική ζωή του τόπου μας.

Η Κριτική Επιτροπή των Βραβείων Θεάτρου ΘΟΚ για το έτος 2019
Πρόεδρος
Ανθή Ζαχαριάδου, Μέλος ΔΣ ΘΟΚ
Μέλη
Κυριακή Αργυρού, Θεατρολόγος
Χρίστος Γεωργίου, Εκτελεστικός διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θέατρου, Θεατρολόγος
Δρ. Μαρία Χαμάλη, Θεατρολόγος, Κριτικός Θεάτρου, Φιλόλογος
Γιώργος Στόγιας, Εκπαιδευτικός, Συγγραφέας