Loading...
Της Αργυρώς Τουμάζου
Aν μιλούσαν οι αριθμοί, ίσως να πρόδιδαν την γοητεία που ασκεί η σύγχρονη Βρεττανή συγγραφέας της εναλλακτικής θεατρικής σκηνής του Λονδίνου στη Κύπρια σκηνοθέτρια Αθηνά Κάσιου. Στο θεατρικό της χώρο Space ανεβάζει φέτος τον «Ένα Αριθμό» (A Number, 2002) το τεσσαρακοστό πρώτο από τα σχεδόν πενήντα έργα της πολυγραφότατης φεμινίστριας και αριστερής Λονδρέζας Caryl Churchill, που ξεκίνησε από το ’58 να γράφει θεατρικά, φοιτήτρια ακόμα. Πέρυσι τέτοιο καιρό παρουσίασε το τεσσαρακοστό της έργο, κατά χρονολογία γραφής, το «Love and Information» (2012).
Η ιδιότυπη γραφή της συνδυάζει ένα μανιώδη πειραματισμό ελλειπτικών διαλόγων και ανατρεπτικής δομής επάνω σε μια απίστευτη ποικιλία σύγχρονης θεματολογίας και εναλλακτικής προβληματικής όπως θέματα γυναικών, φύλου, οικονομικής διαφθοράς, γονικών σχέσεων, αντιαποικιακά και οικολογικά, μέχρι και για την Παλαιστίνη έχει γράψει (Seven Jewish Children, 2009). Συνειδητά γράφει ενάντια στις συνήθης θεατρικές συμβάσεις και το ρεαλισμό, στοχεύοντας σε σύντομα μεταμοντέρνα κείμενα, βασιζόμενη και στις πρακτικές αυτοσχεδιασμού και περφόρμανς, τις οποίες χρησιμοποιεί στους θιάσους που συνεργάζεται. Το θεατρικό της ύφος μπορεί να μην χαρακτηρίζει ακριβώς ένα κλασικά ολοκληρωμένα έργο, μάλλον δημιουργεί ακραία θεατρικά τοπία χαρακτήρων που παρατίθενται σε μια νοητή σύνδεση για την εξερεύνηση κοινωνικο-πολιτικών επιχειρημάτων, συνιστώντας ένα απαιτητικό σύνολο για την αντίληψη του κοινού.
Χωρίς να γνωρίζουμε αν η εποχή της Dolly (θυμάστε το πρώτο Σκωτσέζικο κλωνοποιημένο αρνί; 1996-2003) έδωσε ερέθισμα στη συγγραφέα, πάντως στο έργο της «Ένας Αριθμός», χρησιμοποιεί την κλωνοποίηση για να επιτεθεί στην ‘κατασκευή’ της ανθρώπινης ταυτότητας, γονιδιακή μοναδικότητα έναντι γονικής αγάπης, διλήμματα εξολοκλήρου δοσμένα μέσα από την αντρική υπόσταση. Ένας γιός, ο δεύτερος, ανακαλύπτει ότι ο πατέρας του, μέθυσος παλιά και χωρίς γυναίκα πια, έδωσε αλλού το πρώτο του παιδί-αγόρι. Όταν συνήλθε, κλωνοποίησε το ίδιο αγόρι, κάνοντας τον δεύτερο γιό, τον οποίο και ανέθρεψε με όλη του τη προσοχή, ενήλικα τώρα πια. Μόνο που με κομπίνα του γιατρού κλωνοποιήθηκε τότε ένας αριθμός όμοιων του. Μπέρδεμα. Γιατί μπορεί ο πρώτος και όχι πια ο μοναδικός να εξοργίσθηκε μέχρι εγκλήματος, ο δεύτερος και καλοαναθρεμμένος να δείλιασε, αλλά κανένας από τους υπόλοιπους άλλους 10-20 κλώνους δεν θα μετρήσει σαν πραγματικό τέκνο κι ας έχουν ίδια γενετική και φάτσα. Άλλη μια αποτυχία για τον πατέρα της ‘δεύτερης ευκαιρίας‘, του απέμεινε μοναχά η ανάμνηση της αγάπης του για το παιδί που έχασε.
Στην παράσταση που είδαμε, πέραν από την παντελή απουσία θηλυκού στο προσκήνιο του έργου, υποβόσκει μια αντι-αρσενική εσάνς. Σ’ ένα άδειο, άχρονο και άυλο χώρο, στο κέντρο μιας μικρής αίθουσας λουσμένης στο λευκό, σκληρό ανακριτικό φως της φλορέντζας, σε σκηνικό Λυδίας Μανδρίδου, δύο ερμηνευτές, πατέρας και γιός-κλώνοι επιδίδονται σε ένα πολεμοχαρή, ενυπάρχων λόγο-αντίλογο αμφισβήτησης. Θυμός και ενοχές μετατρέπονται σε μετωπικά λογοπαίγνια σαν ξιφασκίες, αλλά και φτηνές δικαιολογίες και αδυναμίες ανδρικής λογικής, τύπου «μα αφού τα κατάφερα καλύτερα τη δεύτερη φορά», που προσκρούουν τραγικά στον τοίχο των πραγματικών συναισθημάτων (πολύ θηλυκά ίσως;) των τέκνων όλων.
Ο γρήγορος ρυθμός, η γλώσσα που ρέει, οι ατάκες που συμπλέκονται και σκοντάφτουν, ερμηνευτικά και μεταφραστικά, και που τις υπερ- φωνάζουν σαν σε πρόβα θεάτρου της σκληρότητας, όλα τροφοδοτούν μια συνεχή ένταση στο θέαμα που δεν κοπάζει εύκολα. Δημιουργεί σημεία κούρασης και αυτοάμυνας. Η υποβαθμισμένη ερμηνευτική εναλλαγή στους γιούς-κλώνους δεν ευκολύνει την αντίληψη για το ποιος κλώνος διαφωνεί, πότε και γιατί, και αρκετοί θεατές γύρω στην αίθουσα παραιτούνταν που και που. Πεθυμούσαμε ελκυστικότερες μεταπτώσεις, αναπνοές, παύσεις.. να αφουγκραστούμε την κρυμμένη ένταση του έργου που υπερβαίνει την συγγραφική, διαλογική συγκάλυψη της συγγραφέως. Αυτό έλειπε και από τις ερμηνείες των Ανδρέα Τσέλεπου και Σπύρου Σταυρινίδη. Μια σκηνοθετική επιμονή στην ερμηνευτική εμβάθυνση και εσωτερικότητα των χαρακτήρων που θα ξεκαθάριζε, ίσως να «εικονοποιούσε» το θέαμα περισσότερο. Το νοιώθεις όταν καταλήγεις να ανακουφίζεσαι σαν θεατής με το πικρό, καθαρκτικό χιούμορ της τελευταίας σκηνής, όταν ο τρίτος και μη προβληματικός κλώνος (παντρεμένος με παιδιά!) δηλώνει ευχαριστημένος με την ύπαρξη του, την γενετική του συγγένεια με τον πατέρα αλλά και με το μαρούλι!
* Παραστάσεις 12-14, 16-21, 23-28 Μαίου στο Space στη Λευκωσία
