Με αυτό το ερώτημα προσεγγίσαμε αρχικά την κουβέντα μας με τον κύριο Ευάγγελο Μπακαλέξη, οινοποιό και αμπελουργό του οινοποιείου Vinea Ardua, στον Φαρμακά, κατανοώντας τελικά πως το να χρησιμοποιούνται πιθάρια εν έτει 2022 -και μάλιστα από ένα σοβαρό οινοποιείο- είναι κάτι πολύ βαθύτερο από αυτό που ονομάζουμε trend.

Στο νοτιοανατολικό άκρο της οροσειράς του Τροόδους, στο χωριό Φαρμακάς και συγκεκριμένα στο οινοποιείο Santa Irene, μεταξύ άλλων μεθόδων οινοποίησης χρησιμοποιούνται και παλιά πιθάρια για την παραγωγή κάποιων από τα κρασιά.

«Η άμπελος βγαίνει από το χώμα και έρχεται ξανά σε επαφή με το χώμα», αναφέρει χαρακτηριστικά στο WiZ ο κύριος Μπακαλέξης, εννοώντας φυσικά τα πιθάρια (αμφορείς).

Προσθέτει μάλιστα πως «δεν είναι αυτοσκοπός το πιθάρι, αλλά ένα μέσο για να τονιστούν κάποια χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης οινοπαραγωγικής περιοχής και των αμπελιών της».

Vinea Ardua, όπως ονομάζεται το συγκεκριμένο project-οινοποιείο, είναι η απόκρημνη και επίπονη άμπελος. Οι λόγοι της δημιουργίας του, από την ίδια ομάδα που βρίσκεται πίσω και από το Santa Irene Winery (συστεγάζονται μάλιστα), είναι αρχικά η ανάδειξη του terroir του Φαρμακά, αλλά και η διάσωση των αιωνόβιων παραδοσιακών αμπελώνων (Μαύρο και Ξυνιστέρι) που βρίσκονται σε Φαρμακά, Καμπί, Γούρρι και Οδού. Στόχος της ομάδας του οινοποιείου, η οποία αποτελείται από τους Δανιήλ Αναστάση (ιδιοκτήτης), Ευάγγελο Μπακαλέξη (οινοποιός/αμπελουργός), Σωτήρη Παυλή (οινολόγος/γεωπόνος) και τους τρεις αμπελουργούς Hussain, Ahad, Massum, είναι να καταφέρουν να διατηρήσουν παραγωγικά σχεδόν 300 δεκάρια, ενώ το όραμά τους είναι να αναδειχθεί ο Φαρμακάς και γενικότερα το νησί ως ένας ποιοτικός οινοπαραγωγός.

Γιατί σε πιθάρι
«Δίνουμε βαρύτητα και προβάλλουμε κυρίως τον αμπελώνα. Τώρα, αν η ζύμωση θα γίνει σε ένα δρύινο βαρέλι, σε ένα πήλινο πιθάρι ή σε μια ανοξείδωτη δεξαμενή, αυτό είναι θέμα επιλογής του οινοποιείου. Σε σχέση με το πρότζεκτ Vinea Ardua, παράγονται τρία κρασιά, με την πρώτη σοδιά να είναι του 2020: το AEONEO (ΑΙΩΝΙΟ), το ETEON και το AEPYS (ΑΙΠΥΣ). Για τα δύο από αυτά χρησιμοποιούνται πιθάρια.

Για το ΑΕΟΝΕΟ, που σημαίνει αιώνιο και είναι από Μαύρο 100%, η ζύμωση γίνεται σε πιθάρι με ιθαγενείς ζύμες, ενώ ακολούθως ωριμάζει σε μεταχειρισμένα βαρέλια για έξι μήνες.

Για το ΕΤΕΟΝ που σημαίνει σπάνιο και γνήσιο, άρα αληθινό, παράγεται από Ξυνιστέρι (100%). Η ζύμωσή του γίνεται σε πιθάρι (50%) και σε ανοξείδωτη δεξαμενή (50%), ενώ η ωρίμανση γίνεται σε μεταχειρισμένα βαρέλια για τρεις μήνες και σε ανοξείδωτη δεξαμενή για άλλους τρεις.

Τέλος, το AEPYS 2020, όπου αιπύς είναι ο απότομος και ο απόκρημνος, παράγεται από Μαύρο 100%, με τη ζύμωση να γίνεται σε ανοξείδωτη δεξαμενή με ιθαγενείς ζύμες, ενώ η ωρίμανση γίνεται σε μεταχειρισμένα βαρέλια για 6 μήνες.

Ρωτάμε τον κύριο Μπακαλέξη γιατί επιλέγεται αυτή η μέθοδος οινοποίησης, αλλά και γιατί επέλεξαν να επενδύουν τόσο πολύ στο Μαύρο αλλά και στο Ξυνιστέρι. «Η οινοποίηση σε πιθάρι έχει μια ιδιαιτερότητα, γευστικά αλλά και από οργανοληπτική άποψη. Για αυτά τα κρασιά δεν χρησιμοποιούμε κανένα οινολογικό υλικό, έτσι ώστε να μην «μασκάρουμε» τον χαρακτήρα του κρασιού και να μη χάνουμε από τη γνησιότητα και την αυθεντικότητα του προϊόντος. Όσο λιγότερα προσθέτεις, τόσο πιο ουσιαστικά είναι το αποτέλεσμα. Παρόλα αυτά, χρειάζεται περισσότερη εμπειρία έτσι ώστε να δώσεις ένα ποιοτικό προϊόν».

Η εξέλιξη της παράδοσης
Όπως προαναφέραμε, όλο αυτό γίνεται με απώτερο σκοπό τη διάσωση των αιωνόβιων παραδοσιακών αμπελώνων (ηλικίας 100-300 χρόνων) και η ανάδειξη των χαρακτηριστικών τους, χρησιμοποιώντας πιθάρια τα οποία δημιουργήθηκαν μεταξύ 1800 και 1870. «Μαθαίνουμε από τους παλιούς, αλλά επειδή η παράδοση πρέπει να είναι κάτι που εξελίσσεται, σε συνάρτηση με την επιστημοσύνη, φτιάχνουμε αυτά τα πολύ ιδιαίτερα κρασιά. Πρόκειται στην ουσία για γαστρονομικά κρασιά, τα οποία απαιτούν φαγητό για να μπορέσεις να τα απολαύσεις», αναφέρει καταληκτικά ο κύριος Μπακαλέξης.

Η διανομή των κρασιών από τους αμπελώνες Vinea Ardua γίνεται από το δίκτυο διανομής οίνου Oenus Ltd. 

Διάβασε επίσης: Είσαι για Safari, brunch και wine tasting στον Φαρμακά;