Σοβαρούς φόβους για εξάπλωση του νέου κορωνοϊού εκφράζουν οι επιστήμονες, χαρακτηρίζοντας κρίσιμη για την εξέλιξη της επιδημίας την εγχώρια μετάδοση του ιού. Αν και ο νέος ιός δείχνει σημάδια υποχώρησης στο επίκεντρο της επιδημίας, στην επαρχία Χουμπέι της Κίνας, οι ειδικοί θεωρούν πιθανή μια νέα αναζωπύρωση.

Ο καθηγητής Μικροβιολογίας και διευθυντής του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ –ενός εκ των εργαστηρίων αναφοράς για τον κορωνοϊό–, Αθανάσιος Τσακρής, μιλώντας στην «Κ», ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «κάθε ημέρα που περνάει το υγειονομικό μας σύστημα έχει την ευκαιρία να προετοιμασθεί ακόμα καλύτερα». «Σύμμαχος», η υποχώρηση του χειμώνα και της εποχικής γρίπης, που από τη μια παραπλανά και από την άλλη υπεραπασχολεί το σύστημα υγείας.

1. Πόσο επικίνδυνος είναι ο νέος κορωνοϊός;
Αν και νέα δεδομένα προκύπτουν καθημερινά, είναι πολλά ακόμη αυτά που δεν γνωρίζουμε για τον νέο ιό. Σίγουρα είναι ανησυχητική η ικανότητα που δείχνει να μεταδίδεται πολύ εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο. Σε αντίθεση με τον SARS-CoV, του οποίου η μεταδοτικότητα ήταν υψηλότερη αρκετές ημέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων, στον νέο κορωνοϊό η μεταδοτικότητα φαίνεται να είναι μεγαλύτερη τις πρώτες ημέρες της νόσου. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι μπορεί να μεταδοθεί και πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων, κατά τον χρόνο επώασης. Αυτό δυσχεραίνει τα μέτρα ελέγχου λοιμώξεων. Από την άλλη, είναι αισιόδοξο το γεγονός ότι τα περιστατικά στην Κίνα σε ποσοστό 80% είναι με ήπιες κλινικές εκδηλώσεις και μόνο το 5% παρουσίασε σοβαρές επιπλοκές. Οσο για τη θνητότητα του νέου κορωνοϊού, ίσως είναι χαμηλότερη από τις αρχικές εκτιμήσεις. Σήμερα πλησιάζει το 2% αλλά εκτιμάται ότι τελικά θα είναι μικρότερη από 1%.

2. Τι γνωρίζουμε για τον τρόπο μετάδοσής του;
Μεταδίδεται αερογενώς από άτομο που έχει προσβληθεί (με σταγονίδια κατά τον βήχα ή το φτέρνισμα) ή μέσω μολυσμένων επιφανειών, τις οποίες αγγίζουμε και στη συνέχεια βάζουμε τα χέρια μας στο στόμα, στα μάτια ή στη μύτη, εισάγοντας τον ιό στον οργανισμό. Καθώς έχει ήδη ανιχνευθεί στα κόπρανα, η μετάδοσή του μπορεί να γίνει και από τη γαστρεντερική οδό, κάτι που ισχύει για όλους τους κορωνοϊούς.

3. Ποιοι μπορεί να μολυνθούν από τον ιό;
Δυνητικά, όλοι οι άνθρωποι. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να πανικοβληθούμε. Ακόμα κι αν ο νέος κορωνοϊός φτάσει στο σημείο να γίνει ενδημικός –όπως φαίνεται από τη δυναμική που έχει–, η εξάπλωσή του θα γίνεται κατά κύματα: θα μολύνει τους ανθρώπους στον πλανήτη σε διαφορετικές φάσεις, όχι όλους συγχρόνως. Κάτι αντίστοιχο είχε συμβεί στην περίπτωση της πανδημίας της γρίπης τύπου Α (Η1Ν1) το 2009. Βέβαια, τότε πολλά άτομα μεγάλης ηλικίας ήταν προστατευμένα, έχοντας ήδη εκτεθεί σε παρόμοια στελέχη του ιού. Αυτό δεν φαίνεται να ισχύει τώρα: δεν υπάρχει ειδική ανοσία στον πληθυσμό. Ενα ευκταίο σενάριο θα είναι να παρουσιάζει ο νέος κορωνοϊός ολοένα και μικρότερη θνητότητα, τα υγειονομικά συστήματα των χωρών να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις ανάγκες και να κυκλοφορήσει όσο το δυνατόν συντομότερα το εμβόλιο.

4. Πώς μπορεί να προφυλαχθεί κανείς;
Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να τηρούμε τους γενικούς κανόνες υγιεινής με συχνό και καλό πλύσιμο των χεριών, με σαπούνι και νερό. Τα αντισηπτικά αλκοολούχα διαλύματα επίσης εύκολα εξουδετερώνουν τον ιό. Σημαντικό είναι και το να αποφεύγουμε τον συγχρωτισμό, ιδιαίτερα σε χώρους όπου δεν υπάρχει επαρκής αερισμός. Οσο πιο συστηματικά είναι τα μέτρα δημόσιας υγείας που λαμβάνονται, τόσο μειώνεται η μεταδοτικότητα του ιού.

5. Υπάρχουν πιο ευάλωτες ομάδες πληθυσμού;
Με δεδομένο ότι ο νέος κορωνοϊός προκαλεί αναπνευστική λοίμωξη με σοβαρότητα που ποικίλλει, οι πιθανότητες σοβαρών επιπλοκών και θανάτου είναι περισσότερες για ηλικιωμένους και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα ή χρόνια νοσήματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με έρευνα του Κινεζικού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων, η θνητότητα από τον COVID-19 είναι μεγαλύτερη στους άνδρες (2,8%) από όσο στις γυναίκες (1,7%).

6. Σε τι διαφέρουν τα συμπτώματα του νέου κορωνοϊού από αυτά της γρίπης;
Σε αντίθεση με τη γρίπη, τα συμπτώματα της οποίας εκδηλώνονται απότομα και έχουν μεγάλη ένταση (υψηλός πυρετός, καταβολή κ.λπ.), η λοίμωξη COVID-19 ξεκινάει συνήθως με ήπια συμπτώματα, που προσομοιάζουν με εκείνα του κοινού κρυολογήματος, δηλαδή καταρροή, βήχας, πονόλαιμος, πονοκέφαλος. Σε ορισμένες περιπτώσεις όμως εξελίσσεται σε σοβαρή λοίμωξη, με χαρακτηριστικά πνευμονίας (υψηλός πυρετός, βήχας, δύσπνοια). Σε κάθε περίπτωση, η οριστική διάγνωση γίνεται με εργαστηριακό μοριακό έλεγχο.

7. Πώς θεραπεύεται η λοίμωξη από τον νέο κορωνοϊό;
Δεν υπάρχει ακόμη ειδική θεραπεία – είναι κυρίως υποστηρικτική και μπορεί να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, μηχανική υποστήριξη της αναπνοής και χορήγηση κορτιζόνης για τα σοβαρότερα περιστατικά. Δοκιμάζονται διάφορα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων και αντιιικών που έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί για τον HIV, τη γρίπη και τον Εμπολα. Περίπου εκατό κλινικές δοκιμές είναι αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη στην Κίνα και σε άλλες χώρες.

8. Πόσο υπαρκτός είναι ο κίνδυνος εξάπλωσης της επιδημίας;
Στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον μας, οι ιοί αναπόφευκτα «ταξιδεύουν», δεν υπάρχουν στεγανά. Οι υγειονομικές αρχές και τα νοσοκομεία πρέπει να είναι σε ετοιμότητα ώστε να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για τον περιορισμό οποιασδήποτε πιθανότητας εξάπλωσης του ιού. 

9. Τι μας έχει διδάξει η εμπειρία προηγούμενων επιδημιών με αντίστοιχες απειλές;
Είναι πολύτιμη η εμπειρία από άλλους «συγγενείς» ιούς. Πλέον, τα συστήματα υγείας είναι πολύ καλύτερα οργανωμένα σήμερα, ώστε να αναγνωρίζεται ταχύτερα η εισαγωγή κρουσμάτων μέσω της διαδικασίας επιδημιολογικής επιτήρησης. Το ζήτημα είναι τι θα μάθουμε στο εξής από την περιπέτεια του COVID-19. Η ανθρωπότητα προετοιμάζεται και δαπανά πόρους για τρομοκρατικές επιθέσεις και φυσικές καταστροφές. Πόσο καλά προετοιμασμένοι όμως είμαστε για αναδυόμενους ιούς που ολοένα και πιο συχνά θα καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε στο μέλλον;

10. Υπάρχουν εκτιμήσεις για το πώς θα εξελιχθεί ή/και πότε θα υποχωρήσει η νέα επιδημία;
Στους κορωνοϊούς ο καιρός παίζει σημαντικό ρόλο. Μεταδίδονται πιο εύκολα τον χειμώνα. Ετσι, και ο νέος κορωνοϊός «αγαπά» το κρύο περιβάλλον και την αυξημένη υγρασία. Επιπλέον, αυτή τη στιγμή η επιδημία δείχνει σημεία υποχώρησης στο επίκεντρό της, ωστόσο οι κινεζικές αρχές προειδοποιούν ότι είναι πιθανόν να υπάρξει νέα αναζωπύρωση στην επαρχία Χουμπέι. Κρίσιμο θα είναι, επίσης, αν η εγχώρια μετάδοση του ιού, που παρατηρείται σε άλλες περιοχές της νοτιοανατολικής Ασίας, συνεχιστεί σε μεγαλύτερη κλίμακα τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες, δημιουργώντας περισσότερες εστίες μικρο-επιδημίας. Δεν μπορούμε να προβλέψουμε πώς θα ανταποκριθούν σε περίπτωση ευρείας εξάπλωσης του COVID-19. Αυτό θα είναι το μεγάλο στοίχημα.

Πηγή: www.must.com.cy