Tου Ανδρέα Μαλάη

Kλασικό παράδειγμα road movie, το «Πράσινο βιβλίο» του Πίτερ Φαρέλι αφηγείται το ταξίδι του Αφροαμερικανού μουσικού Ντον Σίρλι και του Ιταλοαμερικανού Τόνι Βαλελόνγκα, στον ρόλο του σοφέρ, στον αμερικανικό Νότο, σε μια κινηματογραφική αλληλοπεριχώρηση που θα αλλάξει τις ζωές τους.

Πρόκειται για άλλη μια ταινία που ανακυκλώνει με αρκετή ευαισθησία και πολύ καλές ερμηνείες ζητήματα φυλετικού ρατσισμού, όπως αυτά επιβίωναν ακόμη τη δεκαετία του ΄60 στις Η.Π.Α., κλασική συνταγή που τρέφει το εσχάτως φιλόδοξα ευσυγκίνητο προφίλ του Χόλιγουντ, με χίουμορ, πολύ δράμα και μουσική. Εύτροχη και ευθύγραμμη στην αφήγηση, η υπόθεση επικεντρώνεται στη σχέση Σίρλι – Βαλελόνγκα, ξεδιπλώνει με feel – good στιγμές τη θεματική της και κορυφώνεται εύστοχα προς το τέλος, χαρίζοντάς μας ένα γεμάτο ταξίδι συναισθημάτων και περιπέτειας· μιας περιπέτειας που δεν συμβαίνει στη μακροδομή της πλοκής, αλλά στον ψυχικό κόσμο των πρωταγωνιστών. Το road trip μετατρέπεται σε ένα ταξίδι αυτογνωσίας, που μαλακώνει τον τραχύ εαυτό του Βαλελόνγκα και βοηθά τον Σίρλι να βρει ξανά τον πραγματικό του εαυτό και αν μη τι άλλο δεν αναλώνεται σε «φροϋδικές» αναδρομές στο παρελθόν που κουράζουν.

Το δίδυμο των ερμηνειών είναι ο πραγματικός συντελεστής επιτυχίας της ταινίας: o Αλί καταφέρνει να αποδώσει με εξαιρετική αληθοφάνεια και με έναν εύθραυστο ιπποτισμό το ρόλο του καλλιεργημένου μουσικού που «υποχρεώνεται» να υποδυθεί, ώστε να αποφύγει τις επικρίσεις και τα ρατσιστικά σχόλια, ενώ ο Μόρτενσεν ενσαρκώνει με αφοσίωση τον ανεπιτήδευτο και λαϊκό Βαλελόνγκα, που, φυσικά, κρύβει μέσα του μια βαθιά ανθρώπινη πλευρά.

Πρόκειται για μια κοινωνική ταινία – ταξίδι αυτογνωσίας που ενώ δεν κομίζει τίποτα το πρωτοποριακό στη θεματική την οποία πραγματεύεται, εν τέλει κατορθώνει να συγκινήσει, ιδιαίτερα με τη σκηνή – διαμάντι στο αυτοκίνητο το βράδυ και τον εξαιρετικό μονόλογο του Αλί, που του χάρισε και το δεύτερό του Όσκαρ. Ο Μόρτενσεν παίζει με τα μάτια και τις σιωπές στις καλύτερές του στιγμές, σε μια ερμηνεία ισάξια του πρώτου. Συγκίνηση, λοιπόν. Είναι, όμως, αυτό το αποκλειστικό ζητούμενο στην τέχνη;