Ανάμεσα σε όλα όσα μας έχουν λείψει λόγω των νέων μέτρων κατά της εξάπλωσης της πανδημίας είναι και η έξοδος στα αγαπημένα μας μπαράκια και κυρίως η ευκαιρία που μας δινόταν να ξεφύγουμε από τη ρουτίνα της καθημερινότητας μέσα από τις μουσικές, τα ποτά και τις κοινωνικές συναναστροφές.

Η μπαρ σκηνή είναι μια κατηγορία η οποία έχει πληγεί αδιαμφισβήτητα από την επέλαση του COVID-19 και το δεύτερο lockdown έδωσε τη χαριστική βολή στη νυχτερινή διασκέδαση της χώρας. Πέντε ιδιοκτήτες γνωστών αγαπημένων μπαρ μάς παρουσιάζουν την κατάσταση από τη δική τους οπτική γωνία, μοιράζονται μαζί μας τα προβλήματα και τους προβληματισμούς τους σχετικά με τα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης, τους τρόπους με τους οποίους κατάφεραν να επιβιώσουν μέχρι στιγμής, κάνουν τη δική τους πρόβλεψη για το μέλλον με την ελπίδα να ανοίξουν σύντομα τις πόρτες τους και να υποδεχτούν τους θαμώνες τους.

Χάρης Τοφής: «Τα μέτρα και ο τρόπος χειρισμού δεν μπορούσαν να ήταν χειρότερα»
Zonkey Bar

Τα μπαρ είναι ίσως τα σημαντικότερα σημεία κοινωνικοποίησης των ανθρώπων. Είναι ο χώρος όπου θα πανηγυρίσεις μια επιτυχία, θα ξεπεράσεις μια απογοήτευση, θα τα πεις με φίλους και κυριότερα θα γνωρίσεις καινούργιους. Αυτό τα κάνει ένα αναντικατάστατο κομμάτι της ζωής μας.
Το πρώτο κύμα της πανδημίας ήταν σοκαριστικό, με τους ρυθμούς της ζωής μας να πηγαίνουν απότομα από το 100 στο 0! Νιώθαμε μεγαλύτερη αβεβαιότητα γύρω από το θέμα, αλλά ελπίζαμε ότι θα τελειώσει σύντομα. Το δεύτερο κύμα μάς δημιουργεί περισσότερα θέματα επιβίωσης καθώς έρχεται στο τέλος μιας χαμένης χρονιάς. Δυστυχώς, λόγω και της φύσης των μπαρ ως χώρων κοινωνικοποίησης, δεν μπορούμε να δουλεύουμε ούτε με take away ούτε με delivery.
Δυστυχώς η στήριξη προς την επιχείρηση είναι μηδαμινή. Τα εφάπαξ ποσά που δόθηκαν στο πρώτο lockdown και ανακοινώθηκαν για το δεύτερο δεν καλύπτουν ούτε καν τα ενοίκια των μηνών που ήμασταν κλειστοί. Όσο για το 60% των μισθών των υπαλλήλων, για τον Δεκέμβριο (που ήμασταν ουσιαστικά κλειστοί όλο τον μήνα) ακόμα να δοθούν! Μιλάμε για ανθρώπους που ζουν με τον μισθό τους μήνα με μήνα, αν δεν είχαμε λεφτά να τους καλύψουμε στο τέλος του Δεκέμβρη, τι θα έκαναν; Θα ζητιάνευαν; Επίσης, το 60% δεν καλύπτει πλήρως ενοίκιο και πρώτες ανάγκες.
Επιπλέον, το μέτρο μείωσης του ΦΠΑ σε 5% από 9% αποσύρθηκε, κάτι που βρίσκω εντελώς παράλογο. Πιστεύω ότι πρέπει να παραμείνει για όλο το 2021-2022 για να μας δώσει περιθώριο να επανέλθουμε οικονομικά.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να μας στηρίξουν για να επιβιώσουμε από μια ζημιογόνα χρονιά, όπως υποχρεωτικές μειώσεις ενοικίων (το μείωσαν στο 70% για τον Γενάρη και Φλεβάρη, αλλά όταν δεν δουλεύουμε καθόλου είναι και πάλι πολλά!), μειώσεις δημοτικών τελών, ΦΠΑ, σκυβάλων, ηλεκτρικού ρεύματος κ.τ.λ.
Από τους μόνιμους υπαλλήλους μας δεν απολύθηκε κάποιος, αλλά οι part-timers (κυρίως φοιτητές) έχασαν το εισόδημά τους, που για αυτούς είναι σημαντικός παράγοντας για συνέχιση των σπουδών τους.
Τα μέτρα και ο τρόπος χειρισμού δεν πιστεύω να μπορούσαν να ήταν χειρότερα. Δεν ξέρω από πού να αρχίσω και πού να τελειώσω...
Μέσα από την εξέλιξη της κατάστασης είναι εμφανές ότι το άνοιγμα ή το κλείσιμο των χώρων εστίασης δεν επηρέαζε αρνητικά την κατάσταση. Για παράδειγμα, τον Δεκέμβρη ήμασταν όλο τον μήνα κλειστοί και τα κρούσματα έφτασαν στα ψηλότερα σημεία. Δυστυχώς, δεν βγαίνει κανένας να παραδεχτεί τα λάθη. Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον, εάν δεν κοινωνικοποιηθεί στους χώρους εστίασης, θα το κάνει σε σπίτια.
Μετά, το άνοιξε-κλείσε, μια στις 22:30, μια στις 19:00, χωρίς καμία προειδοποίηση, μας έκανε να μην ξέρουμε τι μας ξημερώνει.
Μας λένε ότι τα μέτρα λαμβάνονται γιατί έχουν γεμίσει οι κλίνες στα νοσοκομεία. Αλλά δεν μας λένε τι έκαναν από τον Μάρτη μέχρι σήμερα για να αυξήσουν αυτές τις κλίνες (προφανώς πολύ λίγα και αναποτελεσματικά).
Μπορώ να σου λέω για ώρες για τα λάθη του τελευταίου χρόνου…
Με τον τρόπο που λειτουργούν οι υπεύθυνοι νιώθω ότι δεν θα γλυτώσουμε ούτε το Πάσχα! Πραγματικά, με το τι είδαμε μέχρι τώρα δεν έχω ελπίδες ότι θα γίνει αποτελεσματικό και γρήγορο πρόγραμμα εμβολιασμών. Μακάρι να διαψευσθώ. Άρα ελπίζω ότι θα μπορούμε να λειτουργούμε κανονικά το καλοκαίρι. Πιστεύω ότι πολλές επιχειρήσεις στην εστίαση δεν θα αντέξουν μέχρι τότε, σε 2-3 μήνες θα δούμε πολλούς να κλείνουν οριστικά.

Σάββας Χατζηττοφή: «Στο δεύτερο κύμα θεωρώ ότι πάρθηκαν βεβιασμένες αποφάσεις»
(2033)

Το μπαρ για εμένα είναι ένας χώρος έκφρασης, ένας χώρος δημιουργίας, ένας χώρος αλληλεπίδρασης μεταξύ του bartender και του πελάτη αλλά και των αναγκών του πελάτη. Ο ρόλος και ο λόγος ύπαρξης ενός μπαρ είναι να παράγει και να προσφέρει πολιτισμό, μέσω του πρώτου δείγματος πολιτισμού στην ανθρωπότητα, του αλκοόλ.
Στο πρώτο κύμα ήταν κάτι το εντελώς άγνωστο για όλους μας και με την εφαρμογή του γενικού lockdown μάς δόθηκε η δυνατότητα να ενημερωθούμε, να ψάξουμε και να έρθουμε να εφαρμόσουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα που ήταν αναγκαία για να καταφέρουμε από τη μία να συνεχίσουν να λειτουργούν οι χώροι εστίασης αλλά και να συνεισφέρουμε και εμείς με τη σειρά μας ώστε να αντιμετωπιστεί αυτή η πανδημία. Στο δεύτερο κύμα θεωρώ ότι πάρθηκαν βεβιασμένες αποφάσεις, χωρίς να σκεφτούμε τις οικονομικές επιπτώσεις που θα είχε ένα δεύτερο lockdown για τους χώρους της εστίασης, αλλά και γενικά στην ψυχολογία του κόσμου, αφού ήδη γνωρίζαμε και ήδη πάρθηκαν τα αναγκαία μέτρα για να συνεχίσουμε να λειτουργούμε από τη μια αλλά και να προστατευόμαστε τόσο εμείς ως μαγαζιά μαζί με το προσωπικό μας όσο και οι πελάτες από την άλλη.
Ουσιαστική στήριξη από το κράτος δυστυχώς δεν υπήρξε. Δεν είναι μόνο οι μισθοί του προσωπικού, είναι το πρόβλημα με τα ενοίκια, οι φόροι των δήμων, οι άδειες, τα προϊόντα που υπήρχαν μέσα στα μαγαζιά και αναγκαστικά κατέληξαν στους καλάθους, οι προμηθευτές.
Δυστυχώς, αναγκαστήκαμε να απολύσουμε κόσμο. Ποια άλλη επιχείρηση της εστίασης δεν απέλυσε άλλωστε, αφού τα μέτρα για τους χώρους εστίασης συνεχίζονται εδώ και 10 μήνες χωρίς κάποια ουσιαστική βοήθεια από το ίδιο το κράτος; Να θυμίσω ότι οι χώροι εστίασης δεν επλήγησαν μόνο από τα lockdowns αλλά και από τα υπόλοιπα μέτρα, γιατί αναγκάστηκαν να δουλεύουν με τα μισά καθίσματα και από κάποια φάση και μετά και με μειωμένα ωράρια.
Τα μέτρα δεν ήταν δίκαια! Δυστυχώς, την πλήρωσαν ορισμένοι κλάδοι. Τουλάχιστον ο χώρος της εστίασης έχει πληγεί ανεπανόρθωτα καθ΄ όλη τη διάρκεια της πανδημίας και θα συνεχίσει να ταλαιπωρείται για αρκετό καιρό ακόμη μέχρι να τα καταφέρει να επιστρέψει στην όποια κανονικότητα.
Σίγουρα με το τέλος της πανδημίας δεν θα είναι όλα τα ίδια όπως τα ξέραμε. Θεωρητικά ο κόσμος θα επιστρέψει στα μπαρ, θα επιστρέψει σίγουρα στη νυχτερινή ζωή, άλλωστε το χρειάζεται μετά από τόσο εγκλεισμό να βγει και να ξεσκάσει. Το πρόβλημα δεν είναι στο αν θα επιστρέψει ξανά ο κόσμος στη νυχτερινή ζωή αλλά στο πόσες επιχειρήσεις θα αντέξουν να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους αλλά και το πότε θα καταφέρουν οι επιχειρήσεις της εστίασης να ξανασταθούν στα πόδια τους.

Χρίστος Γεωργίου: «Hospitality will thrive again»
(Notes And Spirits)

Αρχικά θεωρώ ότι η έννοια του μπαρ συνάδει με τη λέξη «φιλοξενία»: φιλώ, αγαπώ τον ξένο, ένα ηθικό χρέος όλων όσοι εργάζονται στη βιομηχανία της φιλοξενίας, να αγαπούν, να προστατεύουν και τα τοιαύτα. Επιπλέον, τα μπαρ αποτελούν μια εμπειρία, και νομίζω ότι αυτό προσπαθούμε να χαρίσουμε όλοι όσοι δουλεύουμε σε αυτά, να δώσουμε μια ξεχωριστή εμπειρία στον πελάτη μας.
Τα μπαρ λειτουργούν ως καταλύτης του άγχους και έχουν την ιδιότητα να σπάνε τη ρουτίνα της καθημερινότητας. Παράλληλα δημιουργούν τάσεις στην ψυχαγωγία όσον αφορά στη μουσική και τις γεύσεις. Τα μπαρ χρησιμοποιούνται διαφορετικά από τον κάθε άνθρωπο με βάση τις δικές του ανάγκες. Κάποιος τα χρησιμοποιεί ως μέρος κοινωνικοποίησης, μιας και ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον. Κάποιοι τα χρησιμοποιούν ως ένα μέρος καλλιτεχνικής εκτόνωσης και έκφρασης, όπως οι DJs, οι μουσικοί, οι bartenders, και κάποιοι απλώς τα χρησιμοποιούν ως ένα μέρος όπου μπορούν να χαλαρώσουν μόνοι τους μετά από μια δύσκολη μέρα δουλειάς.
Το πρώτο κύμα πανδημίας ήρθε απότομα, άρα ήμασταν και εμείς όπως όλος ο κόσμος λίγο χαμένοι τις πρώτες μέρες. Στην πορεία άρχισαν οι ιδέες για το πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που μπορεί να δώσει η κρίση και παράλληλα να παραμείνουμε θετικοί. Δουλέψαμε σε projects που είχαν να κάνουν με τον χώρο μας και συνάμα μπήκαμε στο χορό του delivery. Όταν μας άνοιξαν τον Μάη, είχαμε μετατρέψει τα τυπωμένα μενού σε διαδικτυακά, και κάναμε κρατήσεις μέσω εφαρμογής – έτσι κάναμε ένα μεγάλο βήμα προς την ψηφιακή εποχή.
Το δεύτερο κύμα το πήραμε πιο χαλαρά ως ομάδα. Ούτως ή άλλως το περιμέναμε. Πάλι δουλεύουμε σε δικά μας projects και εκμεταλλευόμαστε την «ησυχία» που επικρατεί - παίζουμε στο lab μας και ετοιμαζόμαστε για την ημέρα που θα ανοίξουμε τα παράθυρα και θα στήσουμε τα τραπέζια!
Στο πρώτο κύμα ήρθε στήριξη - κάπως αργά - αλλά ήταν μια σημαντική ώθηση για την επιχείρησή μας. Τώρα, στη δεύτερη φάση ακόμα περιμένουμε. Το θεωρώ λίγο άκυρο από μεριάς της κυβέρνησης αφού είναι περασμένος Γενάρης και τα παιδιά περιμένουν τον μισθό του Δεκέμβρη.
Ευτυχώς, δεν αναγκάστηκα να απολύσω κανέναν από την ομάδα.
Δεν είμαι ειδικός για να πω αν τα μέτρα ήταν σωστά. Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι υπήρχαν περιπτώσεις όπου πάρα πολλά κέντρα εστίασης βρίσκονταν εκτεθειμένα. Εκτεθειμένα από την άποψη ότι αν κάποιος από το προσωπικό είχε κολλήσει ή αν ερχόταν σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα, αναγκαζόσουν να κλείσεις χωρίς καμία βοήθεια. Θα ήταν καλό η κυβέρνηση να έχει σε προτεραιότητα τους χώρους εστίασης ως προς τον εμβολιασμό.
Η πρόβλεψή μου για το μέλλον είναι ότι σίγουρα θα υπάρξει αλλαγή τάσεων. Δύο είναι τα πιθανά σενάρια για μένα: το πρώτο δείχνει τον καταναλωτή πολύ πιο επιλεκτικό στις εξόδους του, δίνοντας βάση και στις πιο μικρές λεπτομέρειες, και το δεύτερο είναι το ακριβώς αντίθετο!
Τώρα, ως προς πότε θα ανοίξουμε, θεωρώ και ελπίζω πως θα ανοίξουμε στις αρχές με μέσα του Μάρτη με κάποια μέτρα και στη συνέχεια αρχές καλοκαιριού με πιο χαλαρά μέτρα.
Hospitality will thrive again.

Χάρης Ευαγγέλου: «Έχει χαθεί η μπάλα και η εμπιστοσύνη»
(Mason Bar)

Το μπαρ είναι ο χώρος που σε χαλαρώνει μετά την πίεση της δουλειάς, που σου δίνει τη δυνατότητα και την ευκαιρία να γνωρίσεις και να κοινωνικοποιηθείς με ανθρώπους, ανοίγοντας νέες ευκαιρίες για διάφορες σχέσεις! Η μπάρα είναι η μικρογραφία της κοινωνίας μας!
Το πρώτο κύμα της πανδημίας η αλήθεια είναι ότι το είδαμε με άλλο μάτι. Δώσαμε βάση σε όσα ειπώθηκαν και με αυτοθυσία είπαμε και εμείς να κάνουμε την προσπάθειά μας για το γενικό καλό. Τώρα, όμως, λίγο-πολύ έχει χαθεί η μπάλα και η εμπιστοσύνη!
Τώρα, όσον αφορά την οικονομική στήριξη, εμείς και όπως πολλοί συνάδελφοι θα προτιμούσαμε να είναι ανοιχτά τα μαγαζιά μας παρά να περιμένουμε τη βοήθεια του κράτους. Παρεμπιπτόντως, έχουμε Γενάρη και έχουμε υπαλλήλους πού περιμένουν τη βοήθεια του Νοεμβρίου!
Τα μέτρα για μένα είναι ακαταλαβίστικα και άδικα... Δύο μέτρα και δύο σταθμά, με αποτέλεσμα να επηρεαστούν ως επί το πλείστον οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις! Ο κόσμος ξεχνάει εύκολα (αν τον αφήσουν), οπότε θέλω να είμαι αισιόδοξος ότι σύντομα θα είμαστε ξανά ελεύθεροι να διασκεδάσουμε!

Παναγιώτης Σάββα: «Δεν περιμένω από καμιά κυβέρνηση να σώσει την επιχείρησή μου»
Spritzeria Ermou

Μπαρ είναι για μένα ένας χώρος δημιουργίας και κοινωνικότητας. Ο ρόλος του μπαρ στην κοινωνία ήταν ανέκαθεν πολύ σημαντικός. Ήταν και είναι ένας χώρος στον οποίο ο κόσμος μπορεί να ξεφύγει από τις σκοτούρες και τα προβλήματά του. Μπορεί να γνωρίσει κόσμο, να μιλήσει και να συζητήσει με κόσμο, να περάσει όμορφα με την παρέα του ή απλώς να απολαύσει το ποτό του (και το φαγητό του) ανενόχλητος. Το μπαρ είναι ένας χώρος που πλέον, καθημερινά σου δίνει μια διαφορετική εμπειρία.
Το πρώτο κύμα της πανδημίας ήταν κάτι πρωτόγνωρο! Ήταν ένα κράμα από φόβο αλλά ταυτόχρονα δημιουργήθηκε και ένα αίσθημα ευθύνης προς την οικογένεια και την κοινωνία, εξού και πολλοί χώροι εστίασης στη Λάρνακα σύσσωμοι κλείσαμε πριν από την προκαθορισμένη ημερομηνία από την κυβέρνηση, για την έγκαιρη αντιμετώπιση της εξάπλωσης του ιού.
Το πρώτο lockdown μού έδωσε την ευκαιρία αναδιοργάνωσης και υλοποίησης των σκέψεων και των ιδεών μου. Ξεκινήσαμε αμέσως τη δημιουργία του site και του online shop μας και αρχίσαμε και την παροχή delivery, που ήταν κάτι που ήταν στα σχέδιά μας από πριν. Παράλληλα, προσαρμόσαμε το μαγαζί μας σε νέα ωράρια και νέο concept που να συμβαδίζουν με τη νέα πραγματικότητα.
Με το δεύτερο κύμα τα πράγματα ήταν και είναι διαφορετικά, αναγκαστήκαμε να κλείσουμε την πιο επικερδή περίοδο! Την περίοδο που θεωρητικά θα μας είχε καλύψει ένα μεγάλο ποσοστό από τις ζημιές του πρώτου lockdown αλλά, δυστυχώς, τα πράγματα δεν έγιναν έτσι. Αυτή τη φορά ενεργοποιήσαμε και το take away λόγω και της περιόδου και παράλληλα συνεχίσαμε την παράδοση κατ’ οίκον (που δεν σταμάτησε) μαζί και με το online shop μας (www.sunmooncy.com) όπως και στο πρώτο lockdown. Παράλληλα, δημιουργήσαμε το Bonnie Eatery, ένα project που σερβίρει τα κλασικά sloppy Joes αλλά με ένα δικό μας twist και είμαστε τώρα στη διαδικασία να λανσάρουμε ακόμα ένα project μας.
Το κράτος από το πρώτο lockdown ενεργοποίησε σχέδια για κάλυψη των υπαλλήλων μας. Ουσιαστική στήριξη προς τις επιχειρήσεις έγινε με ένα εφάπαξ ποσό προς το τέλος του πρώτου lockdown, το οποίο δεν έφτανε ούτε για τα ενοίκιά μας. Ενέργειες από πλευράς δήμου αλλά και άλλων βασικών λειτουργικών φορέων δεν έγιναν.
Με το δεύτερο lockdown, παράλληλα με τα ήδη ενεργά μέτρα για στήριξη των υπαλλήλων μας, ανακοινώθηκαν νέα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων, τα οποία ακόμα δεν τέθηκαν σε εφαρμογή.
Προσωπικά, δεν περιμένω από καμιά κυβέρνηση να σώσει την επιχείρησή μου, αλλά θεωρώ ότι τα μέτρα δεν είναι αρκετά για να καλύψουν τις ζημιές όλων αυτών των χαμένων μηνών.
Ευτυχώς, δεν αναγκάστηκα να απολύσω κόσμο.
Το πρώτα μέτρα (του πρώτου lockdown) φάνηκε ότι ήταν σωστά γιατί ήταν όντως κάτι πρωτόγνωρο το οποίο έπρεπε να αντιμετωπιστεί γρήγορα και αποτελεσματικά, πράγμα το οποίο και έγινε. Με το δεύτερο κύμα, κάποια μέτρα πιστεύω ότι ήταν βιαστικά και άδικα.
Θεωρώ ότι μετά το τέλος της πανδημίας θα έχουμε μία νέα κανονικότητα. Παρόλο που αυτό θα αργήσει, βλέποντας πάντα θετικά, θα έλεγα ότι, όσες επιχειρήσεις αντέξουμε, θα δούμε τα μαγαζιά μας γεμάτα με κόσμο, ο οποίος θα το χαίρεται και θα το απολαμβάνει περισσότερο από πριν!