ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...

«Πόλυς Κυριάκου»: Πώς μια αφίσα του Νταλάρα έβαλε τον στιχουργό στην δισκογραφία

ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΔΕΡΜΑΤΑ

Εδώ και χρόνια μιλάμε περιστασιακά, με αφορμή πάντα την δουλειά του. Έτσι ξαναήρθαμε σε επαφή έχοντας αυτή την φορά ως αφορμή την κυκλοφορία του νέου του δίσκου. Μου φάνηκε αξιόλογη δουλειά από όλες τις απόψεις. Από την ευαισθησία, τις μνήμες και την βαριά ιστορία που ξυπνάνε οι στίχοι, μέχρι την μεγαλείο που κουβαλούν οι φωνές των ερμηνευτών. Γιώργος Νταλάρας, Μίλτος Πασχαλίδης, Χάρης και Πάνος Κατσιμίχα , Σταύρος Σιόλας, Παντελής Θαλασσινός, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Δώρος Δημοσθένους μεταξύ άλλων σπουδαίων καλλιτεχνών. Ο λόγος για τον ποιητή της διασποράς, τον Πόλυ Κυριάκου, που έριξε τα θεμέλια γι’ αυτό τον αριστουργηματικό δίσκο που κυκλοφορεί εδώ και λίγο καιρό με τίτλο «Κύπρος Νυν και Αεί».

Τον συναντάω σε ένα καφέ στην Έγκωμη, παραγγέλνουμε από ένα ρόφημα και του ζητάω να μου πει την ιστορία της ζωής του. Μέσα σε μισή ώρα, ξεκινήσαμε από την Λευκωσία, πήγαμε στη Νέα Υόρκη, περάσαμε τα Διόδια και επιστρέψαμε πίσω στην λατρεμένη του Κύπρο, υπηρετώντας την μνήμη της μισής ύπαρξης της μέσα από ένα δίσκο γεμάτο ύμνους, ολοκληρωτικά αφιερωμένο σε αυτήν. 

Γεννήθηκα σ αυτή την όμορφη πόλη, την Λευκωσία η μητέρα μου κατάγεται από το χωριό Λαζανιά, ένα πολύ μικρό και γραφικό χωριουδάκι. Πήγα σχολείο στον Άγιο Κασσιανό, ένα ακριτικό σχολείο της Παλιάς Λευκωσίας, μετά στην Τεχνική σχολή Λευκωσίας και μετά έφυγα και πήγα στην Αθήνα να σπουδάσω πολιτικές επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Μετά από αυτό αποφάσισα ότι θέλω να φύγω. Πήγα στην Νέα Υόρκη, σπούδασα γραφίστας και ταυτόχρονα έπιασα δουλειά σε μια εφημερίδα, την «Πρωινή». Έτσι κατέληξα τελικά να μείνω στην Αμερική 35 χρόνια. Είναι μια ελληνοαμερικάνικη εφημερίδα η οποία έβγαινε και σε ελληνική γλώσσα και σε αγγλική. Ήταν μια από τις πιο σημαντικές εφημερίδες της παροικίας.

Φεύγοντας από την Κύπρο κουβάλησα μαζί μου μια Κύπρο φιλόξενη, με αλληλεγγύη με ευαισθησίες και πολιτισμό. Όταν επέστρεψα μετά από 35 χρόνια ήταν κάπως αλλιώς. Την βρήκα διαφορετική. Έχει αλλάξει η νοοτροπία, το χρήμα έχει θεοποιηθεί, έχει αλλάξει αυτό το αίσθημα φιλοξενίας που είχαμε. Τα κτίρια από μικρά σπιτάκια έγιναν ουρανοξύστες. Το μόνο που έχει παραμείνει ίδιο και χαίρομαι γι΄αυτό είναι ο ουρανός, ο ήλιος μας και αρκετοί άνθρωποι από τους οποίους αντλώ ελπίδα και αισιοδοξία.

Άρχισα να γράφω τους πρώτους μου στίχους μικρούλης, από το γυμνάσιο, έγραφα ποιήματα. Αφορμή και ερέθισμα ίσως στάθηκαν τα τρομερά δύσκολα παιδικά μου χρόνια αν και είναι λίγο ανεξήγητο το πώς ξεκινάς να γράφεις. Απλά υπάρχει μέσα σου και κάποια στιγμή σου βγαίνει. Ο πατέρας μου μας εγκατέλειψε και η μάνα μου έμεινε μόνη να πρέπει να μεγαλώσει 4 παιδιά. Η Κύπρος του 1962-63 δεν ήταν μια Κύπρος με ευαισθησίες, ήταν πιο σκληρή. Δεν έδινε σημασία σε ανθρώπους που δυσκολεύονται. Σε αντίθεση με σήμερα που είναι πιο φιλάνθρωπη. Χωρίς πατέρα, με μια μητέρα που δυσκολευόταν πολύ να τα φέρει πέρα η κατάσταση ήταν τρομακτικά δύσκολη. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες μεγάλωσα μαζί με τα αδέλφια μου αλλά δόξα τω Θεώ αυτές οι δυσκολίες έγιναν η δύναμή μας και οι έμπνευσή , για εμάς που ασχολούμαστε με την γραφή.

Προσωπικά χαίρομαι πάρα πολύ που πέρασα εμπειρίες τόσο ιδιαίτερες. Η μητέρα μου αντιμετώπισε μεγάλο θέμα επιβίωσης, η γιαγιά μου στο χωριό το ίδιο αλλά όλα αυτά για εμένα είναι θησαυρός. Σήμερα αισθάνομαι ένας πολύ περήφανος άνθρωπος που έχω αυτές τις μνήμες. Δεν μπορώ να περιγράψω πόσο τεράστιες είναι αυτές οι εμπειρίες για έναν άνθρωπο που κατάφερε να επιβιώσει μονάχος του και να βρίσκεται σήμερα εδώ που είναι. Η επιβίωση μου και άλλων κύπριων φίλων, στη Νέα Υόρκη ήταν δύσκολη και όχι μόνο τα καταφέραμε να βγάζουμε τα προς το ζην αλλά πληρώναμε και τις σπουδές μας και όλα. Πραγματικά είναι πανέμορφο να έχεις εμπειρίες και να στηρίζεσαι στον εαυτό σου. Όμορφο και δύσκολο. Επίσης είναι ωραίο, μετά από χρόνια, να κοιτάς πίσω και να βλέπεις τις δυσκολίες με μια αισιοδοξία μετά από χρόνια.

Πάντα από μικρός πρόσεχα τι λένε τα τραγούδια. Τι έλεγαν τα τραγούδια του σπουδαίων δημιουργών, όλων αυτών των συνθετών που εγώ τους θεωρώ ότι ανήκουν στην πρώτη εθνική. Ξεκίνησα με την ποίηση, εξέδωσα δυο ποιητικές συλλογές στην Κύπρο. Μετά στην Αμερική, δυστυχώς για πολλά χρόνια με απορρόφησε το άγχος για την επιβίωση και κάποια στιγμή πριν περίπου 20 χρόνια αποφάσισα να γράψω ποίηση που να μελοποιείται. Έτσι ένα καλοκαίρι που είχε φύγει η οικογένεια μου και είχα μείνει μόνος στη Νέα Υόρκη για ένα μήνα ξυπνάω ένα πρωί και λέω μα γιατί πρόδωσα την ποίηση; Θα επανέλθω…και άρχισα να γράφω έμμετρα για να μπορούν να γίνουν τραγούδια. Δεν είχα ιδέα αν αξίζουν.

Έστειλα στίχους σε μερικούς φίλους όπως στον Αλκίνοο Ιωαννίδη, στον Γιώργο Νταλάρα, στον Γιώργο Ανδρέου, στο Νίκο Ζούδιαρη που τους είχα γνωρίσει από κοντά και σιγά σιγά κατάλαβα ότι υπάρχει ένα «κάτι». Δεν είχα κάποιον να με βοηθήσει, έπαιρνα καλές κριτικές, εγώ δεν ξέρω αν το πίστεψα, συνέχισα όμως να γράφω. Μέχρι που ήρθε το πρώτο τραγούδι και ύστερα το δεύτερο και ούτω καθεξής. Το πρώτο τραγούδι μου ήταν το «Κερύνεια μου» με τον Θαλασσινό. Το 1994, 20 χρόνια μετά την εισβολή ήρθε ο Γιώργος Νταλάρας για μια μεγάλη συναυλία στο New Jersey, εκεί τον γνώρισα καλά, αρχικά ως γραφίστας. Έφτιαξα τη αφίσα του για την συναυλία. Ύστερα γίναμε φίλοι και μου λέει μόλις έρθεις στην Αθήνα έλα σπίτι μου. Όντως πήγα. Αρχικά ήμουν μουδιασμένος και διστακτικός. Με καλοδέχτηκε κάτσαμε παρέα σε ένα γραφείο για τρεις ώρες και είδαμε 150 στίχους. Μου έλεγε σε ποιους ερμηνευτές έπρεπε να πάει το κάθε τραγούδι. Εγώ δεν το πίστευα. Πήγα και βρήκα τον Παντελή Θαλασσινό στο Zoom, χωρίς να τον γνωρίζω και του λέω «μπορείτε να πάρετε αυτούς τους στίχους μου;» και του τους έδωσα. Τους πήρε μου χαμογέλασε, πέρασε λίγο καιρός και μου έστειλε το τραγούδι Κερύνεια. Έτσι ξεκινάνε τα παραμύθια, με κάποιες συμπτώσεις που κάποτε είναι τόσο ωραίες γιατί μας στέλνουν στους σωστούς ανθρώπους και έτσι γίνονται οι δημιουργίες.

Το 2006 είχα το θράσος να στείλω τραγούδι μου στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, ήταν η χρονιά που ο Σταύρος Σιόλας κέρδισε το βραβείο με το τραγούδι της «Άρνης στο Νερό», εγώ είχα πάει με το τραγούδι της «Λίγο πριν ξημερώσει» το οποίο δεν πήρε βραβείο αλλά ξεχώρισε. Όταν γνώρισα τον Σταύρο και άκουσα τι ονειρεμένη μουσική γράφει, του έδωσα ένα βιβλιαράκι με στίχους μου και από κει έγραψε τα «Διόδια», το «Χωρίς Εσένα» με την Αρβανιτάκη, το «Ποιο παραμύθι να βρω» με τον Κότσιρα και πάρα πολλά άλλα. Είναι αυτές οι συμπτώσεις που έλεγα, μας τρακάρουν ξαφνικά και αυτά τα τρακαρίσματα γεννούν εξελίξεις. Έτσι είναι η ζωή, τυχαία γεγονότα που σε πάνε πάρα κάτω. Το ίδιο συνέβη και με τον Γιώργο Νταλάρα, όταν τον γνώρισα τότε στην Αμερική και μου είπε γράφεις καλά, κάποια στιγμή είπαμε ότι θα κάνουμε κάτι μαζί. Πέρασαν πάρα πολλά χρόνια, ούτε το ξέχασα ούτε το ξέχασε. Επαναπατρίστηκα το 2016 και άξαφνα χτύπησε το τηλέφωνό μου και είπαμε να ξεκινήσουμε να δουλεύουμε αυτό που συζητήσαμε. Του έστειλα αρκετούς στίχους, διάλεξε 16 και έτσι δημιουργήθηκε ο δίσκος 50 χρόνια «Κύπρος Νυν και Αεί».

Όλα τα τραγούδια από τον εν λόγω δίσκο τα αγαπώ…απλά το «Κύπρος Νυν και αεί» -επειδή έχω μια βαθιά αγάπη για τον τόπο μου και συμπάσχω- του έχω μια σταλιά παραπάνω αδυναμία. Αλλά πως να τα ξεχωρίσω από τα υπόλοιπα, του Παπακωνσταντίνου, των Αδελφών Κατσιμίχα, του Μίλτου Πασχαλίδη, του Σιόλα και όλων των άλλων. Ήταν μια πανέμορφη εμπειρία που κράτησε 5 χρόνια μέχρι να δημιουργηθεί αυτός ο δίσκος. Αισθάνομαι πολύ τυχερός που γεννήθηκε ένας δίσκος στον οποίο υπογράφω όλους τους στίχους. Νομίζω μετά από αυτό μπορώ να επιστρέψω στα ερωτικά μου τραγούδια.

Μπορώ να γράφω στίχους όπου σταθώ και όπου βρεθώ. Είναι πολύ εύκολο, γι’ αυτό και δεν γράφω τελευταία. Έχω μια μεγάλη αγάπη για τα παιδιά του εργαστηρίου μου που γράφουν στίχους. Ο τρόπος της έμπνευσης μου είναι τυχαίος, δεν κάθομαι να πω τώρα θα γράψω. Είναι σαν να έρχονται ξαφνικά από τον Θεό. Μου έρχεται μια πρώτη φράση, είναι σαν να κοιτάζεις μια γυναίκα πολύ όμορφη που κάτι σου κάνει και αρχίζουν να γεννιόνται συναισθήματα. Αυτή η πρώτη φράση μπορεί να έρθει έτσι ξαφνικά και το βράδυ αντί να βλέπω τηλεόραση να κάτσω μπροστά από το κινητό μου και να το ολοκληρώσω. Άμα η αρχή σε εμπνέει μετά μοιάζει με νερό που κυλάει.

Όταν άρχισαν οι καταξιωμένοι ερμηνευτές να μου λένε ότι γράφω καλά άρχισα να νιώθω την ανάγκη να τα στείλω στους συνθέτες. Ετοίμασα ένα βιβλιαράκι σε δεκαπέντε αντίτυπα και το έστειλα στον Μικρούτσικο, τον Πασχαλίδη, τον Μαχαιρίτσα. Έγιναν πράγματα όχι γιατί τους προσέγγισα και τους βρήκα, αλλά γιατί η ζωή το ήθελε. Έρχονται πολλοί και μου λένε γράφω τόσα τραγούδια και δεν μου δημιούργησαν ένα δυνατό τραγούδι. Πάντα λέω «να έχεις υπομονή, η ζωή θα στο φέρει. Αν δεν σε πάρει ένα μεγάλο ποτάμι τώρα να σε πάει εκεί που θες θα βρεθεί ένα παρακλάδι του ποταμού και θα σε βάλει μέσα κάποια στιγμή». Αλλά πέρα από το να γεννηθεί ένα τραγούδι θα πρέπει να έχεις πρώτα κάτι να πεις. Αν έχεις κάτι να πεις θα είναι ένας λόγος να προσελκύσεις το ενδιαφέρον ενός συνθέτη και να διαβάσει τον στίχο σου.

Ήταν επιλογή μου να βρίσκομαι σε αυτό το νησί. Θα μπορούσα να είμαι στην Αθήνα και εκεί τα πράγματα θα ήταν πιο εύκολα. Θα μπορούσα να συχνάζω σε στέκια καλλιτεχνών (συνθετών, τραγουδιστών) και να δικτυώνομαι ανά πάσα στιγμή. Είμαι σίγουρος ότι αν βρισκόμουν εκεί θα είχα πολύ περισσότερες ευκαιρίες και θα γινόντουσαν πολύ περισσότερα πράγματα. Δεν το μετάνιωσα. Έχω μια επιθυμία να αλλάξω κάποια πράγματα στον τομέα του πολιτισμού. Με εκδηλώσεις, με ποιοτικές συναυλίες και συναυλίες όπου πρωταγωνιστές θα είναι τα άγνωστα ταλαντούχα παιδιά της Κύπρου. Επειδή κάποια παιδιά δεν πάνε στην Ελλάδα και δεν τα καταφέρνουν να γίνουν γνωστοί, δεν σημαίνει ότι έχουν λιγότερο ταλέντο. Είναι μια μεγάλη μου επιθυμία αυτή και μακάρι να βοηθήσει ο Θεός να τα καταφέρω.

Θαυμάζω πολύ τον Μάνο Ελευθερίου και τον Κωνσταντίνο Καβάφη. Είναι απεριόριστα αγαπημένοι. Ο τρόπος που γράφουν νιώθω λες και είναι κομμάτι του εαυτού μου.

Αν έπρεπε να βάλω στίχους στην Κύπρο θα ήταν αυτοί:

Ν’ ανοίξει η Αμμόχωστος, λένε.
Ν’ ανοίξει η Αμμόχωστος
σαν να πρόκειται για φαρμακείον.

Η Αμμόχωστος διανυκτερεύει, λοιπόν,
αν δεν το ξέρατε.

Από Αυγούστου δεκατέσσερις,
χίλια εννιακόσια εβδομήντα τέσσερα.

Μέρα νύχτα δέχεται συνταγές ελπίδας
για απελευθέρωση.

Ανοιχτή είναι η πόλη.
Ανοιχτή, δίχως κάγκελα, δίχως κρικέλια.
Απλά δεν πέρασε κανείς να παραλάβει τη Λευτεριά του.

Ν’ ανοίξει η Αμμόχωστος, λένε.
Ν’ ανοίξει η Αμμόχωστος
σαν να πρόκειται για καφενείον.

Θα γίνει σύντομα παρουσίαση του δίσκου στην Αθήνα και θα ακολουθήσει και η Νέα Υορκη.

Όνειρο μου είναι να κάνω το χωριό της μάνας μου, το Λαζανιά, πολιτιστικό κέντρο. Το σπίτι μου είναι ακριβώς απέναντι από το εστιατόριο «Μαγεία» έχει ένα ωραίο πλακόστρωτο, χωράει 50-60 άτομα και εκεί κάνουμε μουσικές βραδιές. Είναι πολύ γραφικό χωριό, κάθε φορά που απογοητεύομαι ή στεναχωριέμαι, παίρνω το αυτοκίνητο και βρίσκομαι εκεί. Μένω εκεί ένα βράδυ και επιστρέφω θεραπευμένος.

Στη Νέα Υόρκη για 15 χρόνια είχα μια εκπομπή ραδιοφωνική, που είχε τίτλο «Ελληνικό τραγούδι». Παρουσίαζα όλους τους αγαπημένους μου συντελεστές της ελληνικής μουσικής. Ερμηνευτές, συνθέτες, ποιητές, στιχουργοί πέρασαν όλοι από εκεί. Το 2016 που επέστρεψα στην Κύπρο κάναμε με το Sigma μια τηλεοπτική εκπομπή με το ίδιο concept. Είχα καλέσει όλους τους μεγάλους ερμηνευτές, αυτές οι εκπομπές θα έπρεπε να υπάρχουν, όπως κάνουν στην Ελλάδα στην ΕΡΤ. Χρειαζόμαστε ποιοτικές μουσικές εκπομπές εδώ. Ωραίες οι διασκεδαστικές αλλά είναι σημαντικό να μαθαίνουμε κάτι παραπάνω. Για παράδειγμα να ακούσεις-δεις τον Πασχαλίδη να σου μιλάει για την ζωή του και πως άρχισε να γράφει.

Θα κυκλοφορήσω μια έκδοση με 100 στίχους μου που έχουν δισκογραφηθεί. Θα έχει τίτλο από την "Κερύνεια ως τα Διόδια".