Του Ανδρέα Μαλάη

Μια μυστική αποστολή, ένα εφιαλτικό δίλημμα, δύσληπτες… αστρικές έννοιες, δίψα για το άγνωστο, πανοραμικά πλάνα κι όλα φιλτραρισμένα μέσα από την οπτική ενός «σταυροφόρου» του διαστήματος: τα κλισέ μιας κλασικής διαστημικής ταινίας δηλώνουν άπαντα «παρών» στην κινηματογραφική πρόταση του James Gray επικυρώνοντας το δόγμα πως μια ταινία που επαληθεύει άρτια τα κλισέ του genre στο οποίο ανήκει δεν μπορεί παρά να αποτελεί κι ένα χαρακτηριστικό δείγμα του.

Μακριά από την τρομολαγνεία και την κινδυνολογία της οικολογικής καταστροφής, ο Gray μάς ταξιδεύει απενοχοποιημένα και ανενδοίαστα στο δίαστημα, επιστρατεύει την «αλιμάνιστη» δίψα μας για το άγνωστο και συνθέτει ένα σύγχρονο διαστημικό δράμα, που το διατρέχει βασανιστικά το υβριστικό σχήμα του αρχαίου δράματος. Πίσω από την ευρηματική σύνθεση του κοντινού μέλλοντος, που περιλαμβάνει τακτικά δρομολόγια προς το διάστημα, ενδιάμεσους διαστημικούς σταθμούς για απώτερους προορισμούς και τη δραστική παρέμβαση του ανθρώπου στο… σύμπαν, η πλοκή της ταινίας απευθύνεται βαθύτερα στην αλλοτριωτική μανία της επιστήμης και του εγωισμού, που στη δίψα για γνώση δημιουργεί δραματουργικές εντάσεις που αξίζουν κινηματογραφικής πραγματείας. Ο τρόπος με τον οποίο η αγάπη για τον άνθρωπο και η δίψα για περισσότερη γνώση και κατανόηση του περιβάλλοντος εν τέλει λειτουργεί καταδικαστικά εναντίον του έρχεται στο προσκήνιο και προετοιμάζεται βραδυφλεγώς σε ένα δράμα επιστημονικής φαντασίας που δεν ξεκλειδώνεται παρά μόνο στο τέλος, με ένα φινάλε που μοιάζει τόσο προβλέψιμο και τόσο πεζό που, εν τέλει, αποτελεί και το ισχυρότερό του όπλο. Αυστηρά δεμένο και συνεπές στην πορεία του, το σενάριο κερδίζει εκεί που η εικόνα κινδυνεύει να βουλιάξει σε χωνεμένες κινηματογραφικά παραστάσεις ενώ η ερμηνεία του Pitt αποτελεί τον ενορχηστρωτή της όλης προσπάθειας.

Ο Brad Pitt με μια εσωτερική προσέγγιση πετυχαίνει εδώ ίσως την καλύτερη ερμηνεία της καριέρας του, μεστή, δωρική και διαπεραστικά εκφραστική, κουβαλώντας στους ώμους του την αφήγηση της πλοκής σε μια αγνώριστη στιγμή του υποκριτικά που τον συστήνει εκ νέου με το επίσης ώριμο κοινό του. Δύο εντελώς διαφορετικές στάσεις ζωής, δύο διαφορετικές φιλοσοφίες, που η μια αποτελεί απόρροια της άλλης (σημαντικό συνθετικό πλεονέκτημα πρόσφορο σε αναλύσεις), αναμετρώνται σε μια παράλληλη πορεία που οδηγεί στην κάθαρση κατά τρόπο, όμως, αβίαστο και χωρίς φόβο.

Η απουσία έντασης προς το τέλος ίσως προκαλεί μια μικρή ύφεση ενδιαφέροντος, ιδιαίτερα τη στιγμή που μεγάλο μερός της ταινίας διατρέχεται από περιπέτεια, ωστόσο το συνολικό αποτέλεσμα δικαιώνει την προσπάθεια με το παραπάνω.

Μια ανθρωπότητα που εναποθέτει στα… άστρα την ελπίδα για το αύριο, την ανάγκη για γνώση, για απαντήσεις υπαρξιακές, φιλοσοφικές και θεολογικές, έρχεται αντιμέτωπη με το τίμημα της θυσίας για την ανακάλυψή τους. Αυτά τα εισαγωγικά χωρίς spoiler, διότι αξίζει να την παρακολουθήσετε. Στους κινηματογράφους.